Od najdawniejszych czasów ogrody zagospodarowywano tak, by służyły zaspokajaniu potrzeb ich właścicieli; były przystosowane do stylu życia całych rodzin. Stare ogrody należą do zabytków sztuki ogrodowej, najlepiej świadczą o pomysłowości architektów i umiejętnościach ogrodników. Ci ostatni starali się nie tylko wypełniać polecenia właścicieli ogrodów, ale także zakładali i pielęgnowali ogrody zgodnie z kanonami sztuki.
Zanim posadzisz w ogrodzie drzewa i krzewy, zastanów się, czemu ma on służyć, jak chcesz wykorzystać tę przestrzeń wokół domu. Życie w ogrodzie skupia się zwykle blisko domu. Trzeba pamiętać o wydzieleniu miejsca na ustawienie pojemników na śmiecie, na kompost, a także do suszenia prania; zbudowaniu dojść i dojazdów oraz pomieszczeń gospodarczych. Drogi prowadzące do różnych miejsc w ogrodzie powinny mieć twardą, suchą nawierzchnię z materiału widocznego także w nocy, a ścieżki ogrodowe tak wyznaczone, aby łączyły wszystkie ważne miejsca. Niektóre z nich wymagają doprowadzenia prądu i kanalizacji. Taras do opalania, miejsca spotkań towarzyskich, posiłków rodzinnych powinny być tak urządzone, aby spełniały swoje funkcje tak samo dobrze, jak przeznaczone do tych celów pomieszczenia wewnątrz domu.
Grządki pod uprawę ziół i warzyw najlepiej będzie umieścić blisko drzwi kuchni.
Trzeba się zastanowić nad wielkością warzywnika. Pomyślmy, ile czasu możemy poświęcić na uprawę warzyw. Nie należy też zapominać o tym, że w sezonie warzywa będą tańsze w sklepie niż te z własnego ogródka, biorąc pod uwagę czas i pracę włożoną w ich uprawę. Być może wystarczy mieć tylko kilka grządek sałaty, truskawek czy poziomek lub parę drzew owocowych.
Planując zagospodarowanie ogrodu trzeba się zastanowić, jakie będzie spełniał funkcje. Jeśli na przykład chcemy, aby nasz ogród był miejscem zabaw dla dzieci — z piaskownicą, boiskiem do gry w piłkę oraz ścianą do odbijania tenisowych piłek — należy ograniczyć roślinność.
Taras, na którym organizujemy spotkania towarzyskie i rodzinne przyjęcia, powinien być tak pomyślany, aby można było się na nim opalać czy rozstawić stół do gry w ping–ponga. Duża rodzina powinna też wygospodarować miejsca na dodatkowe garaże dla żaglówki i przyczepy kempingowej.
Osoby, których dzieci dorosły i usamodzielniły się, często zagospodarowują ogród zupełnie inaczej, tak aby bardziej służył ich własnej przyjemności — budują altany i szklarnie, w których uprawiają rzadkie rośliny. To zainteresowanie ogrodem trwa nieraz do późnej starości.